Maharashtra Vidhan Sabha Election: केंद्रीय निवडणूक आयोगाने नुकतीच महाराष्ट्र विधानसभेच्या निवडणुका जाहीर केल्या आहेत. या निवडणुका एकाच टप्प्यात पार पडणार असून 20 नोव्हेंबर रोजी मतदान होणार आहे. 23 नोव्हेंबर रोजी निवडणुकीचा निकाल लागेल. महाराष्ट्रातील राजकीय पक्षांसाठी ही एक मोठी आणि महत्त्वाची घटना आहे.
एकाच टप्प्यात निवडणूक
2014 पासून महाराष्ट्रात विधानसभेच्या निवडणुका एकाच टप्प्यात पार पडत आल्या आहेत. मात्र, यावेळी विशेष लक्षवेधी बाब म्हणजे लोकसभा निवडणुकीत महाराष्ट्रात 5 टप्प्यांमध्ये मतदान झाले होते. त्यामुळे विधानसभेच्या निवडणुकीत एकाच टप्प्यात मतदान होणार असल्याने सर्वच पक्षांवर याचा परिणाम होईल.
निवडणूक आयोगावर टीका
शरद पवार गटाचे प्रदेशाध्यक्ष जयंत पाटील यांनी निवडणूक आयोगावर टीका केली आहे. त्यांनी म्हटले की, “इतके दिवस निवडणुका पुढे ढकलल्या आणि आता अचानक निवडणुकीची घोषणा करण्यात आली.” पवार गटाचे म्हणणे आहे की, प्रादेशिक पक्षांना एकाच टप्प्यात निवडणुका घेण्यामुळे मोठा फटका बसेल.
प्रादेशिक पक्षांना फटका कसा बसेल?
महाराष्ट्रातील चार प्रमुख प्रादेशिक पक्ष म्हणजे शरद पवार गट, अजित पवार गट, शिवसेना (उद्धव ठाकरे गट) आणि शिवसेना (एकनाथ शिंदे गट). या पक्षांना कार्यकर्त्यांची संख्या मर्यादित असते. कार्यकर्त्यांची कमी संख्या असल्यामुळे, एकाच टप्प्यात निवडणुका झाल्यास, कार्यकर्त्यांना दुसऱ्या भागात जाऊन प्रचार करण्याची संधी मिळणार नाही.
नुकत्याच पार पडलेल्या लोकसभा निवडणुकीत प्रादेशिक पक्षांनी पाच टप्प्यांमध्ये चांगली कामगिरी केली होती. या निवडणुकांमध्ये प्रादेशिक पक्षांचे कार्यकर्ते दुसऱ्या भागात जाऊन प्रचार करत होते. उदाहरणार्थ, ठाकरे गटाने विदर्भात चांगली कामगिरी केली होती.
राष्ट्रीय पक्षांना फायदा
राष्ट्रीय पक्षांचा विचार केला तर भाजप आणि काँग्रेस या पक्षांची राज्यभर कार्यकर्त्यांची मोठी फौज आहे. या पक्षांना कार्यकर्त्यांची चिंता कमी आहे कारण त्यांच्याकडे वेगवेगळ्या भागातील कार्यकर्ते प्रचारात सहकार्य करू शकतात. उदाहरणार्थ, भाजप मध्य प्रदेशातून नेते बोलावू शकतो, तर काँग्रेस राजस्थानमधून नेते आणू शकते.
नेत्यांवर अवलंबित्व
महाराष्ट्रातील प्रादेशिक पक्षांची आणखी एक महत्त्वाची समस्या म्हणजे नेत्यांवर अवलंबित्व. उदाहरणार्थ, अजित पवार गट अजित पवारांवर, शरद पवार गट शरद पवारांवर अवलंबून आहे. शिवसेनेतील शिंदे गट एकनाथ शिंदे यांच्यावर, तर उद्धव ठाकरे गट उद्धव ठाकरे आणि आदित्य ठाकरे यांच्यावर अवलंबून आहे. यामुळे हे नेते एकाच वेळी संपूर्ण महाराष्ट्रात प्रचार करू शकणार नाहीत.
उद्धव ठाकरे मुंबईत प्रचारात व्यस्त असतील, तर विदर्भ किंवा उत्तर महाराष्ट्रात त्यांचे दुर्लक्ष होऊ शकते. एकनाथ शिंदे यांचेही असेच होऊ शकते. यामुळे प्रादेशिक पक्षांना प्रचारासाठी इतर नेत्यांची मदत मिळणार नाही, आणि याचा त्यांना फटका बसेल.
उमेदवारांच्या यादीचा फटका
विधानसभा निवडणुका एकाच टप्प्यात पार पडणार असल्याने सर्वच पक्षांना लवकरात लवकर उमेदवारांच्या याद्या जाहीर कराव्या लागतील. याद्या लवकर जाहीर न केल्यास, उमेदवारांना प्रचार करण्यासाठी पुरेसा वेळ मिळणार नाही. प्रादेशिक पक्षांना याचा अधिक फटका बसेल, कारण त्यांच्या कार्यकर्त्यांची संख्या कमी असल्याने ते प्रचारासाठी पुरेसा वेळ मिळणार नाही.
राष्ट्रीय पक्षांचा प्रचार
राष्ट्रीय पक्षांमध्ये प्रचारासाठी नेते राज्याबाहेरूनही येतात. उदाहरणार्थ, भाजपकडून पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांचा प्रचार दौरा महाराष्ट्रात होतो. मोदी यांचे प्रभावी दौरे आणि भाषणे भाजपसाठी प्रचाराचा मोठा भाग ठरतात. तसेच काँग्रेसकडून राहुल गांधी यांचा प्रचार राज्यभर होतो. यामुळे राष्ट्रीय पक्षांना मोठा फायदा होतो, कारण त्यांच्याकडे राष्ट्रीय नेते प्रचारासाठी येतात आणि त्यांचा प्रभाव संपूर्ण राज्यात दिसून येतो.
प्रादेशिक पक्षांचा प्रचार
प्रादेशिक पक्षांच्या बाबतीत मात्र असा प्रचार करण्याची क्षमता नसते. शरद पवार किंवा उद्धव ठाकरे यांच्यासारखे नेते फक्त आपल्या भागातच प्रचार करू शकतात. विदर्भासारख्या भागात या नेत्यांना वेळ देणे कठीण होईल. यामुळे प्रादेशिक पक्षांना त्यांच्या प्रचार यंत्रणेवर अधिक अवलंबून रहावे लागेल.
एकाच टप्प्यात निवडणुकीचा परिणाम
एकाच टप्प्यात होणाऱ्या निवडणुकीचा राष्ट्रीय पक्षांना फायदा होऊ शकतो. त्यांच्या प्रचाराची यंत्रणा मजबूत असल्यामुळे आणि कार्यकर्त्यांची मोठी संख्या असल्यामुळे त्यांना प्रचारात अडचणी येणार नाहीत. प्रादेशिक पक्षांना मात्र याचा फटका बसू शकतो. प्रचारासाठी वेळ कमी मिळाल्याने आणि कार्यकर्त्यांची संख्या मर्यादित असल्याने प्रादेशिक पक्षांची ताकद कमी पडू शकते.
निष्कर्ष
महाराष्ट्र विधानसभेच्या निवडणुकीत एकाच टप्प्यात मतदान होण्याचा निर्णय प्रादेशिक पक्षांसाठी आव्हानात्मक ठरणार आहे. या निवडणुकीत राष्ट्रीय पक्षांना जास्त फायदा होण्याची शक्यता आहे. प्रादेशिक पक्षांना त्यांच्या प्रचार यंत्रणेत सुधारणा करावी लागेल, अन्यथा त्यांना मोठा फटका बसू शकतो.
1 thought on “Maharashtra Vidhan Sabha Election एकाच टप्प्यात, कोणाला फायदा, कोणाला तोटा ? समीकरणं काय सांगतात ?”